Obecnie jednymi z najczęściej wykonywanych badań nieniszczących są badania ultradźwiękowe (UT). Opierają się one na wykorzystaniu zjawiska związanego bezpośrednio z rozchodzeniem się drgań mechanicznych po materiale. Kluczowym ich celem jest wykrycie różnorodnych niepożądanych nieciągłości w objętości danego obiektu (zarówno wewnętrznych, jak i powierzchniowych). Warto pomyśleć o pomiarach ultradźwiękowych przede wszystkich wtedy, gdy zachodzi konieczność dokładnego zbadania spoin w konstrukcjach metalowych, a także odkuwek oraz odlewów.
Badania ultradźwiękowe są powszechnie stosowane m.in. w przemyśle energetycznym, lotniczym i metalurgicznym, czyli branżach w ogromnej mierze opartych na spawalnictwie. Pozwalają one bez problemu wykryć takie usterki materiałowe, jak choćby pęknięcia, znaczne wtrącenia niemetaliczne, zawalcowania, przyklejenia, rozwarstwienia, zażużlenia, pęcherze, niespawy, braki przetopu oraz nieciągłości wąskoszczelinowe. Co istotne, omawiana metoda daje możliwość precyzyjnego wskazania miejsca występowania konkretnej wady i określenia jej rozmiaru.
Samo badanie rozpoczyna się zawsze od przyłożenia głowicy ultradźwiękowej do danego obiektu, a następnie wprowadzenia przez nią fal mechanicznych o częstotliwości powyżej 20 kHz. Przenikają one wgłąb materiału, odbijają się od wszelkich usterek i powracają w formie sygnałów, które są prezentowane na ekranie dektoskopu. Na koniec dochodzi do analizy parametrów fal pod kątem m.in. amplitudy, widma oraz fazy. Badania ultradźwiękowe mogą być prowadzone ręcznie albo w sposób półautomatyczny bądź w pełni zautomatyzowany – w zależności od rodzaju konstrukcji.
